Büyükada Fayton Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması

Mimari YarışmalarProje YarışmalarıTasarım Yarışmaları

Son güncelleme Nis 12, 2021

Büyükada Fayton Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması duyuru görselidir. — Büyükada Fayton Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından eskiden faytonların bekleme alanı olarak kullanılan ve şimdilerde İBB’ye bağlı elektrikli araçların bulunduğu meydanın ziyaretçiler ve Adalılar için yeniden tasarlanması amacıyla Büyükada Fayton Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması düzenleniyor. İki aşamalı düzenlenen tasarım yarışması başvuruları devam ediyor.

Büyükada Fayton Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması
Düzenleyen:	İstanbul Büyükşehir Belediyesi Etüd ve Projeler Daire Başkanlığı
Kategori:	Tasarım, Mimari Tasarım, Proje
Kapsadığı Şehir:	Tüm Türkiye
Kimler Başvurabilir:	TMMOB’ye bağlı ilgili meslek odalarına kayıtlı lisans mezunları
Son Başvuru Tarihi:	19 NİSAN 2021
Sonuç Açıklanma Tarihi:	3 TEMMUZ 2021
Ödüller:	Birincilik Ödülü: 60.000 TL İkincilik Ödülü: 50.000 TL Üçüncülük Ödülü: 40.000 TL Mansiyon Ödülü: 25.000 TL Mansiyon Ödülü: 20.000 TL Mansiyon Ödülü: 15.000 TL Birinci kademeyi geçen 10 projenin her birine 5.000 TL ödeme yapılacaktır.

- Advertisement -

Yarışma Hakkında

“Büyükada Fayton Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması” kapsamında, katılımcı planlama anlayışını odağına alan Adalar İlçesi Strateji Belgesi’nin vizyonu aynen benimsenmiş ve bu vizyon çerçevesinde; “Adalar’ın doğal varlıklarının ve kültürel mirasının bütüncül bir anlayış çerçevesinde korunması; Sosyal yaşam ile ekolojik dengeler arasındaki etkileşimin güçlendirilmesi; Sağlıklı ve nitelikli bir yaşam alanı sunan işlevsel ve esnek bir kamusal mekanın açık alan sistemi bütününde değerlendirecek tasarım stratejilerinin geliştirilmesi” beklenmektedir. Söz konusu belgenin ortaya koyduğu vizyon ve stratejiler çerçevesinde, “Büyükada Fayton Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması”, yakın tarihe kadar ada ulaşımında önemli rol üstlenen faytonların durak noktası olarak biline gelen, bugün ise İETT elektrikli araçlarının hareket noktası olarak tanımlanan odak proje alanının, yerleşim merkezinin kalbindeki konumu gözetilerek, güçlendirilmiş kamusal kimliği üzerinden Adalılar başta olmak üzere tüm kentliler ile yeniden buluşturulmasının hedeflendiği tasarım ortamına bir davettir.

Anakara ile ulaşım bağlantısında prestijli bir karşılama noktası oluşturan iskele meydanı, yerleşik nüfusu ve ziyaretçileri Ada’nın dokusu içine bırakırken, ada içi ulaşım imkânından yararlanmak isteyen yoğun kalabalığı halen eski Fayton Meydanı’na (eski adı ile Araba Meydanı’na) yönlendirmektedir. Yönetim merkezi olarak Adalar’ın düğüm noktasını oluşturan Büyükada, diğerleri ile kıyaslandığında, tarihle iç içe geçmiş geniş topoğrafyasındaki farklılaşmış kentsel peyzaj manzaraları ile daha fazla ziyaretçi çekmekte; bu bağlamda yarışmaya konu olan alan ve bağlantılı olduğu Saat Meydanı yoğun ve uzun süreli durağan kalabalıkları ağırlamaktadır.

Saat Meydanı’na doğrudan dar bir eşik geçişi ile bağlanan proje alanı, Büyükada’nın ticari işleve sahip yaya sirkülasyonunun en yoğun olduğu Recep Koç Caddesi’ne, diğer adı ile “Çarşı” bölgesine, İsa Çelebi ve Fenerbahçeli Lefter Sokak ile bağlanmaktadır. Saat Meydanı ile birlikte kentsel doku içerisindeki konumu ve Büyükada hafızasındaki önemi düşünüldüğünde, Fayton Meydanı’nın, “Kent Meydanı” kimliği ile yeniden ele alınışının, özellikle meydanı besleyen ve yerleşim dokusu içerisinde güçlü bir şekilde bağlandığı İskele Caddesi ve Çınar Caddesi bağlantılarından oluşan etki alanı (etkileşim alanı) ile birlikte gerçekleştirilmesi beklenmektedir.

Planlama hiyerarşisi göz önünde bulundurularak, Meydan’a dair geliştirilecek tasarım önerilerinde, makro ölçekte bütüne dair yaklaşımların ortaya konması öncelik arz etmektedir. Bu noktada konsept şemalar ile ekolojik ve sosyo-kültürel yapıya dair yaklaşımlar geliştirilebilir. Ada’nın doğal ve kültürel peyzaj değerlerinin anlaşılması ve korunması için önerilerin geliştirilmesi yine bu aşamada önem taşımaktadır.

Büyükada, zaman ile şekillenen organik sokak dokusu, meydanları, sivil mimari örnekleri ve bunlarla bütünleşmiş doğal peyzajı ile ayrıcalıklı bir tarihi kültürel peyzaj niteliğine sahiptir. Bu bölgede, Bizans öncesi dönemden başlayarak birçok uygarlığın izlerini taşıyan katmanlar; dini ve ticari yapılar ve sayfiye amaçlı konutların inşası ile köşk ve bahçelerin meydana getirdiği, farklı mimari üslupları içerisinde barındıran adaya özgü bir morfoloji oluşturmuştur. Söz konusu fiziksel çevre etrafında şekillenen sosyo-kültürel yapı, özgün bir Ada Kültürü ve yaşam tarzı ortaya çıkarmıştır. Ayrıca, parsel düzeni açısından İstanbul’da az rastlanır sivil mimari örneği ve deneysel tasarım yaklaşımların Büyükada’da görmek mümkündür. Özellikle Osmanlı ve Erken Cumhuriyet döneminde burada yaşayan halkın yaşam kültürünü yansıtan söz konusu mimari doku, doğası ve topoğrafyası ile birleşerek Büyükada’ya kendine has bir silüet kazandırmıştır. Bu dönemde karşımıza çıkan mimari üsluplar bahçe kültürü ile de bütünleşerek, doğal türlere ek olarak birçok yabancı bitki türünün (egzotik türlerin) adaya gelmesine zemin hazırlamıştır. Ada ile bütünleşmiş olan bitki çeşitliliği aynı zamanda adayı büyük bir arboretuma dönüştürmüştür. Tüm bu tarihsel süreçlerin izlerini taşıyan doğal ve yapısal çevrenin birleşimi, Büyükada’nın bugünkü Tarihi Kültürel Peyzaj karakterini oluşturmakta ve yarışmacılardan bu karakterin korunmasına dair öneriler geliştirmeleri beklenmektedir.

Ekolojik döngüler sonucu şekillenmiş, kendisine özgü Doğal Peyzaj dokusu ile Büyükada, aynı zamanda İstanbul’un önemli doğa koruma alanlarından birisidir. Ana karadan izole olma durumu ve topoğrafik yapısı gereği özerkleşmiş ekolojik döngüler sonucu kendine has ekosistemi ile Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasında bir geçiş niteliği taşıyan Büyükada, ikliminin ve topoğrafyasının da etkisi ile iğne yapraklı orman, Maki ve Garig formasyonlarından oluşan bitki örtüsüne sahiptir.

Büyükada’da hakim olan bitki örtüsü, Kızılçam (Pinus brutia), Fıstık Çamı (Pinus pinea) türlerini çoğunlukla barındıran çam ormanları ile Maki ve Garig formasyonunun içerdiği yer örtücü, çalı ve ağaçlardır. Ada’da genel olarak görülen bitki türleri Gümüşi Akasya (Acacia dealbata), Sivri Meyveli Dişbudak (Fraxinus angustifolia), Himalaya Sediri (Cedrus deodora), Ceviz (Juglans regia) ve Gümüşi Ihlamur (Tilia argentea) gibi türler olup bunların yanında Çitlenbik (Celtis australis), Tüylü Laden (Cistus creticus), Çakal Eriği (Prunus spinosa), Çoban Püskülü (Ilex aquifolium), Katırtırnağı (Spartium junceum), Beyaz çiçekli kartopu (Viburnum opulus), Zakkum (Nerium oleander), Kocayemiş (Arbutus unedo), Akdeniz Defnesi (Laurus nobilis), Kuşburnu (Rosa canina), Sabin Ardıcı (Juniperus sabina), Katran Ardıcı (Juniperus oxycedrus), Kermes Meşesi (Quercus coccifera), Sakız ağacı (Pistacia lentiscus) ve Ağaç fundası (Erica arborea) da bulunmaktadır. Ayrıca Garig formasyonunun hakim olduğu alanlarda Adaçayı Yapraklı Laden (Cistus salviifolius), Abdestbozan (Sarcopoterium spinosum), Lavanta (Lavandula stoechas), Keçiboğan (Calycatome villosa) gibi türlerin bulunduğu görülmektedir.

İstanbul Boğazı’nın doğal bir göç yolu olması sebebi ile Büyükada birçok türün göç güzergahı üzerinde bulunmakta ve bu türlerin üremesi, beslenmesi ve barınması için önemli bir konum niteliği taşımaktadır. Adalar’da görülen önemli kuş türler arasında Yelkovan (Puffinus yelkovan), Karabatak (Phalacrocorax carbo), Leylek (Ciconia ciconia) ve Arı Şahini sayılabilir. Ayrıca Ada, Kızıl sincap (Sciurus vulgaris), Ada tavşanı (Oryctolagus cuniculus) gibi birçok memeli türüne ve çeşitli sürüngen türüne ev sahipliği yapmaktadır.

Flora ve faunası ile kent ekosisteminin önemli bir parçası olan Adaların açık alan sistemi her açıdan nitelikli ve özel bir kamusallık deneyimi sunmaktadır. Doğal çevre ile uyumun yakalamasında ekolojik hassasiyeti gözeten yaklaşımların geliştirilmesi yarışmanın beklentileri açısından da son derece açıktır. Yarışma odağını oluşturan Fayton Meydanı her ne kadar yerleşim merkezinde bulunsa da içinde bulunduğu ekosistemin bütününde değerlendirilmelidir. Bu kapsamda yarışma odak alanı ile birlikte etkileşim alanına, ısı adası etkisi, yağmur suyu yönetimi, bitkilendirme stratejileri, aydınlatma stratejileri gibi unsurların; bölgeyi yaşam alanı veya göç yolu olarak kullanan diğer canlılar ile birlikte tüm ada canlılarını dikkate alan bir kurgu çerçevesinde yaklaşılması önerilmektedir.

Yarışma Alanı

Yarışma alanı; sadece eski fayton bekleme ve hareket noktası olarak değil, dört bir tarafı farklılaşan zemin kat ticari birimleri ve bugünün değişen ihtiyaçları doğrultusunda azalan sayılarına rağmen etkin şekilde çalışan küçük zanaat atölyeleri tarafından çevrelenmiş, gündelik hayatın her anlamda merkezinde kalan bir kamusal mekândır. Fayton Meydanı’nı çevreleyen sivil ve dini yapıların varlığı ve onlar tarafından çevrelenen açık alanın etrafındaki kullanımlar, alanın özellikle Saat Meydanı ile birlikte tarihi dokunun önemli bir parçası olduğunu hatırlatırken; bugün yarışma ile, mekanın tarihine saygılı ve mevcut dinamikleriyle uyumlu yeni bir kimliğin kazandırılması amaçlanmaktadır.

Yarışma Takvimi

Yarışmanın İlanı: 1 MART 2021, Pazartesi İlk kademe için son soru sorma tarihi: 13 MART 2021, Cumartesi 23:59 İlk kademe için yanıtların ilan tarihi: 16 MART 2021, Salı İlk kademe için son teslim tarihi: 19 NİSAN 2021, Pazartesi 17.00 Kargoyla teslim alım: 22 NİSAN 2021, Perşembe İlk kademe için jüri değerlendirmesi başlangıcı: 24 NİSAN 2021, Cumartesi İkinci kademeye geçenlere bildirim yapılması: 28 NİSAN 2021, Çarşamba İkinci kademe katılımcı toplantı: 2 MAYIS 2021, Pazar İkinci kademe için son soru sorma tarihi: 11 MAYIS 2021, Salı İkinci kademe için yanıtların gönderim tarihi: 14 MAYIS 2021, Cuma Yer görme için son tarih: 17 MAYIS 2021, Pazartesi İkinci kademe için son teslim tarihi: 22 HAZİRAN 2021, Salı 17.00 Kargoyla teslim alım: 25 HAZİRAN 2021, Cuma İkinci kademe için jüri değerlendirmesi başlangıcı: 26 HAZİRAN 2021, Cumartesi Kolokyum: 3 TEMMUZ 2021, Cumartesi